กระถางประหยัดน้ำ คือกระถางที่ช่วยให้เราใช้น้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยที่กระถางชนิดนี้จะไม่มีรูระบายน้ำที่ก้นกระถางเหมือนกระถางทั่วไป ทำให้น้ำไม่ไหลหายไปไหน ซึ่งก็จะช่วยประหยัดน้ำได้นั่นเอง นอกจากนี้การที่ไม่มีน้ำไหลออกมาจากกระถาง ก็จะทำให้ไม่เลอะเทอะอีกด้วย ทำให้เหมาะแก่การปลูกต้นไม้ในบ้าน ในคอนโดฯ ตกแต่งห้อง หรือตกแต่งระเบียงได้เป็นอย่างดี
ถาม : อ้าว ถ้าไม่มีรูระบายน้ำออก แล้วต้นไม้จะไม่ตายเหรอ ตอนเด็ก ๆ เคยเรียนมาว่า กระถางต้องมีรูระบายน้ำ ถ้าไม่อย่างนั้นต้นไม้จะตายนี่นา
ตอบ : ก็เป็นไปได้ครับ แต่ที่จริงมันขึ้นอยู่กับระดับน้ำในกระถางมากกว่า ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า ทำไมน้ำมากเกินไปแล้วต้นไม้จะตาย ก็เพราะ รากที่จมน้ำจะไม่สามารถหายใจได้นั่นเองครับ เซลล์พืชก็เหมือนเซลล์ของสัตว์ครับ คือต้องหายใจเพื่อนำเอาออกซิเจนไปใช้ในการเผาผลาญอาหารเพื่อให้ได้พลังงาน แต่พืชไม่มีระบบไหลเวียนออกซิเจน เหมือนระบบเลือดในสัตว์ ดังนั้นเซลล์พืชจะได้รับออกซิเจน จากการสัมผัสกับอากาศ แน่นอนว่า ในดินก็มีอากาศแทรกอยู่ระหว่างเม็ดดิน นั่นทำให้รากพืชได้รับออกซิเจนนั่นเอง และถ้ามีน้ำขัง รากก็จะได้ออกซิเจนไม่เพียงพอ และทำให้รากตาย ส่งผลให้ทั้งต้นตายในที่สุด ซึ่งต้นไม้แต่ละชนิด ก็สามารถทนกับสภาพน้ำท่วมรากได้ต่างกัน เราต้องให้ระดับน้ำให้เหมาะสมกับต้นไม้แต่ละชนิดด้วย
รากต้นไม้ต้องการพื้นที่สำหรับหายใจ ถาม : ในน้ำก็มีออกซิเจนละลายอยู่นี่นา แล้วทำไมรากถึงหายใจไม่ออก
ตอบ : ในน้ำมีออกซิเจนละลายอยู่ก็จริง แต่ก็ในประมาณที่น้อยเกินไป ไม่เพียงพอต่อการหายใจของรากพืชครับ
ถาม : ถ้าอย่างนั้น เอาถาดรองกระถางก็ได้นี่นา น้ำไม่หายไปไหน ก็จะประหยัดน้ำได้เหมือนกันน่ะสิ
ตอบ : การใช้ถาดรองจะประหยัดน้ำได้มากกว่า การไม่ใช้ถาดรองก็จริงครับ แต่ก็ยังมีข้อด้อยอยู่หลายอย่าง เช่น
น้ำที่อยู่ในถาดก็มีโอกาสที่ระเหยออกไปได้ ซึ่งเป็นการเสียน้ำไปอยู่ดี การมีถาดรองทำให้ไม่ค่อยสะดวกในการเคลื่อนย้าย และ ไม่สวยงามอีกด้วย นอกจากนี้ ถ้าบังเอิญใส่น้ำเยอะเกินไป น้ำก็อาจจะล้นออกมาเลอะเทอะได้เหมือนกันใช่ไหมล่ะครับ ถาม : ถ้าอย่างนั้น เอาภาชนะที่ไม่มีรู หรือกระถางที่มีมาอุดรูไม่ให้น้ำออกก็ใช้ได้แล้วสิ
ตอบ : มันก็ไม่ง่ายขนาดนั้นนะครับ เพราะกระถางทั่วไปนั้นจะทึบแสง ทำให้เราไม่สามารถมองเห็นระดับน้ำได้ เราจึงไม่รู้ว่าตอนนี้ระดับน้ำนั้นมากเกินไป หรือน้อยเกินไปแล้วหรือยัง
ดังนั้นจึงมีการพยายามที่จะออกแบบกระถางที่สามารถบอกให้ทราบถึงระดับน้ำในกระถางออกมาหลายแบบ โดยจะยกตัวอย่างมาคร่าว ๆ ดังนี้
กระถางที่สามารถมองเห็นระดับน้ำได้ กระถางแบบนี้จะถูกออกแบบให้มีบางส่วนของกระถางเป็นลักษณะที่ใส จึงสามารถมองเห็นระดับน้ำได้ ซึ่งเราก็จะได้คอยดูแลให้ระดับน้ำอยู่ในระดับที่เหมาะสมได้ง่าย
กระถางที่สามารถมองเห็นระดับน้ำได้ นอกจากนี้ กระถางแบบนี้ยังสามารถออกแบบให้จุน้ำได้มาก ทำให้ไม่ต้องรดน้ำบ่อย เหมาะกับคนที่ขี้เกียจรดน้ำ และ ถูกเรียกว่า self watering pot
ข้อควรระวัง : อาจจะเกิดตะไคร่บริเวณช่องมองระดับน้ำได้
2. กระถางที่มีอุปกรณ์บอกระดับน้ำในกระถาง
กระถางแบบนี้จะมีอุปกรณ์บอกระดับน้ำมาให้ด้วย ซึ่งก็มักจะอยู่ภายในตัวกระถางเอง ซึ่งจะช่วยให้เราเห็นระดับน้ำและคอยดูแลให้ระดับน้ำอยู่ในระดับที่เหมาะสมได้ โดยทั่วไปแล้วจะทำเป็นลักษณะของลูกลอย
กระถางที่มีตัวบอกระดับน้ำ หวังว่าทุกท่านจะได้ไอเดียและทางเลือกไว้เลือกกระถางปลูกต้นไม้มากขึ้นนะครับ
